Mumbai: No problem, no problem!

Hola!

We hebben er alweer bijna een week Mumbai op zitten en de afgelopen dagen al heel wat meegemaakt. We komen net terug van restaurant Gaylords, waar we een goede murg (kip) tikka masala en een lamscurry hebben gegeten. Een chique restaurant, al doet de naam iets anders vermoeden. Voor de zekerheid gecheckt bij Shraddha en Pooja, die beiden in Mumbai wonen en die ik vorig jaar heb ontmoet in het meditatiecentrum, maar volgens hen kent Mumbai totaal geen gayscene dus ‘no problem’ om daar te gaan zitten. Toen we het toch over dat onderwerp hadden, meteen de vraag gesteld waarom zoveel Indiase mannen hier hand in hand lopen. Daar wisten ze het antwoord niet echt op. Het kan zijn dat ze gay zijn, maar veel vaker zijn het ‘gewoon vrienden’, zeiden ze. Hmmm…daar moesten we toch even over nadenken.

Oké, terug naar het begin. Donderdag hebben we ingecheckt in hotel Chateaux Windsor in de wijk Colaba, een gezellige en sfeervolle wijk met veel winkels, restaurants, cafés en oude gebouwen en restanten van het vroegere Britse rijk, waaronder Victoria Terminus (treinstation), Gateway of India en St. Thomas Cathedral. Allemaal op loopafstand van ons hotel. We zaten dus op een prima spot zo in het hart van Colaba om Mumbai vanuit te verkennen. Met op loopafstand van ons hotel Marine Drive, een lange boulevard langs de baai van Mumbai aan de Arabische zee met uitzicht op een geweldige skyline. Wel een wereld van verschil ten opzichte van Varanasi. Vanuit de middeleeuwen beland je in een metropool, een kosmopolitische wereldstad. Ik was hier vorig jaar ook en toch keek ik net zo mijn ogen uit als nu. De verkeerschaos, de prachtige skyline, de krioelende mensenmassa op straat, het getoeter…en ja, nog steeds de vuil en viezigheid al is het in de wijk waar wij verblijven redelijk schoon.

Onze eerste dag hier een wandeling gemaakt naar de Gateway of India en vanaf daar besloten een boottochtje te doen richting Elephant Island waar je eeuwenoude grottempels vindt met daarin hindoebeelden. Boottocht naar dit eiland duurde iets van een uur, goed te doen bij een kalme wind. Alleen was het zo’n 40 graden, zo voelde het in ieder geval. Dus we smolten zowat weg en we zaten hutje mutje in de boot. Eenmaal aangekomen op het eiland moesten we eerst tig trappen oplopen, langs straatventers die hindoebeeldjes en allerlei souvenirs verkochten. Hijgend en puffend kwamen we boven aan, vooral vanwege de warmte. Toen moesten we nog een kaartje kopen. Voor Indiërs kost een kaartje 10 roepies en voor foreigners 250 roepies, nogal een groot verschil. Misschien als ik alleen was geweest had ik die 10 roepies kunnen betalen, maar met een lange blanke westerling naast me trapten ze daar niet in. Dus 500 roepies (6,50 euro) betaald. Enerzijds voelt het als afzetterij, maar nu ik weet dat een Indiër die hier in een hotel werkt gemiddeld tussen de 3000- 5000 roepies (35-75 euro) per maand verdient, denk ik daar iets anders over. Dus betaalden we gewoon. De hindoebeelden zijn uit de rotsen gehouwen, erg  indrukwekkend om te zien. Net zo bijzonder waren de loslopende apen, die nog brutaal waren ook. We moesten onze waterflesjes goed vasthouden anders gristen ze die zo uit je handen of lieten ze hun tanden zien en begonnen ze te krijzen. Na deze toer de boot teruggepakt. Bootje vaart pas als die prop, maar dan ook propvol zit. Resultaat: ik zat zowat bij een Indiër op schoot en Des zat dubbelgevouwen. Tot overmaat van ramp diende ook mijn zeeziekte zich aan waardoor ik me een uur lang beroerd voelde en nog net niet over de reling hing. Gelukkig goed aangekomen bij de Gateway. Daarna hebben we gegeten bij Leopold Café. Er zijn een aantal cafés in Mumbai waar (bijna) iedere toerist komt, waaronder Leopold. Wie ooit het boek Shantaram leest, komt café Leopold tegen. Erg goed boek trouwens.

Op zaterdag hadden we een luxe dagje. Ayaz, een zakenpartner van Des in London, een Indiër die geboren en getogen is in Mumbai, had ons een dagje zijn ‘driver’ in Mumbai aangeboden. Wat inhield dat de chauffeur die al decennialang voor zijn familie werkt ons graag een dag lang door Mumbai wilde rijden en de highlights zou laten zien. Dat aanbod konden we natuurlijk niet afslaan. Om 9 uur in de ochtend stond hij met zijn airconditioned auto voor ons hotel, zijn naam: Yakub. Ayaz had gezegd dat hij tien minuten eerder moest klaarstaan, want Hollanders zijn stipt op tijd. Grappig. Aardige man, wat je ook vroeg, op alles zei hij:  ‘Is no problem’. Dus wij: ‘Whats your name again?’ ‘My name is Yakub, that’s no problem’.  ‘Where do you live?’ Antwoord: ‘I live not in stone building, but in slum, but no problem.’ (Bedenk daar het nee-schudden van zijn hoofd bij.) Hij wilde ons graag de huizen laten zien van enkele Bollywoodsterren. Vonden wij wel leuk, ik ken Bollywoodfilms en Des ook. Het eerste huis was van Sharrukh Khan, de filmster van India op het moment. Fotootje gemaakt van het grote hek voor het huis, van het huis wat verder niks te zien. Daarna naar het huis van Amitah Bachhan, de filmster uit de tijd van mijn ouders maar nog steeds heel bekend. Weer fotootje gemaakt. Daarna volgden nog zo’n tien huizen van filmsterren die ik écht niet kende, mijn ouders hadden ze wellicht wel gekend. Op een gegeven moment zei Yakub: “He lived here before but now he is gone, he is off.” Of hij nou bedoelde of die persoon de deur uit was of was heengegaan, is ons nog steeds niet duidelijk. Yakub vond het zelf heel cool om ons al die huizen van de Bollywoodsterren te laten zien, terwijl wij het na twee huizen wel hadden gezien. Toch maar uit beleefdheid telkens een foto gemaakt. Op de plekken waar Yakub het niet verwachtte, zeiden wij ‘Stop de car please’.  Zo reden we langs de slums en een overdekte vismarkt, daar wilde we wel even binnenkijken en foto’s van maken. Van die vismarkt dan, zeker niet van de slums. Toen keek hij ons even raar aan, huh? Maar zei hij meteen: “Is no problem”. Trouwens nergens een kat te bekennen in heel Mumbai, behalve daar. Tussen de vismanden in lagen katten te slapen en her en der stonden reigers op de loer voor een stukje vis. Die dag zijn we verder gestopt bij enkele stranden waaronder Juhu Beach, bij een Bollywood ‘Walk of the Stars’ looproute, een pittoreske katholieke kerk in een Portugees wijkje, een grote shoppingmal met dure en bekende merken waaronder ook Esprit, een park genaamd ‘hanging gardens’ met vooral veel vlinders en bij een grote woontoren van vijf verdiepingen en tachtig parkeerplaatsen van een Indiase miljardair die daar woont met zijn vijf familieleden en 180 man personeel heeft. Bizar weer. De contrasten hier tussen rijk en arm zijn sowieso ontzettend groot. Want het volgende moment rijd je langs de slums waar mensen in een kamer van drie bij drie wonen met een golfplaten dak.

Rond een uur of vier kwamen we weer aan bij ons hotel en toen hadden we wel genoeg gezien. Daarna zijn we in de middag een restaurant gaan opzoeken, we hadden zin in een Sizzler. Dat is te vergelijken met een Chinees tepan-gerecht. De gietijzeren schaal waarin de groenten, rijst en kip worden geserveerd sizzelt nog na, zeg maar. Heerlijk gegeten, daarna langs de cricketvelden gewandeld richting ons hotel. Werd ik ineens gebeld op mijn mobiel door Mr. Shrivath, mijn contactpersoon en de pers manager bij Randstad India. “Astrid, something big has happened, an important political leader has passed away today. The people of Mumbai may make riots, please go to your hotel right away…” Ik begreep de helft er niet van, terwijl het toch duidelijke taal was. Maar, het klinkt nogal raar als iemand je verzoekt terug naar je hotel te gaan, omdat er een politicus is overleden en het mogelijk gevaarlijk kan worden op straat. Ik gaf Desmond voor de zekerheid ook de telefoon, maar ik had het dus toch goed begrepen. Daarna zijn we maar snel richting het hotel gelopen waarbij het ons opviel dat alle straatverkopers in recordsnelheid hun waren bijeen raapten en zich uit de voeten maakten. Bij de hotelreceptie nagevraagd en zij legden de situatie nog eens uit. De lokale politieke leider (Bal Thackery) die overigens aan ouderdom is overleden, was nogal rechts en extreem in zijn opvattingen. Een beetje de Geert Wilders van Mumbai.  Hij was een oppositieleider, desondanks was hij zeer machtig. Om een voorbeeld te geven van zijn macht, hij is de man die er in zijn eentje voor gezorgd heeft dat de naam Bombay naar Mumbai werd veranderd. Ondanks zijn ietwat extreme opvattingen was hij toch geliefd bij veel Mumbaikers (inwoners van Mumbai). Zijn overlijden betekende voor meer dan de helft van de inwoners een dag (of twee dagen) van diepe rouw. Daarentegen waren er ook mensen die niks van deze Thackery moesten hebben. Enfin, uit respect en angst moesten ook zij rouwen en een dag lang hun leven stilleggen; winkel sluiten, restaurant dichtgooien, binnenblijven en totaal geen arbeid meer verrichten. Kortom: Mumbai lag plat. Gingen zij wel aan het werk, dan zou dat respectloos zijn en kunnen leiden tot rellen op straat. Zo werd er gezegd dat er auto’s van taxichauffeurs die een dienst reden waren verbrand. Wij bleven wat nuchter onder de hele situatie: hoe erg kon het zijn? We hadden immers net nog een sizzler gegeten. Maar eenmaal in onze kamer, keken we naar buiten vanaf ons balkon: doodstil. Er reed misschien nog een auto in een minuut voorbij. Normaal zijn dat er honderden in een minuut. Ik opende mijn mail en kreeg zowel van Pooja en Shraddha een mail met de vraag of ik veilig was, alles goed ging en het verzoek in onze hotelkamer te blijven. Vriendin Deepa sms-te mij om te vragen wat de situatie was bij ons. Ja prima, vonden wij nog steeds. Op televisie was het op iedere zender een en al Bal Thackery.

De volgende dag, op zondag, was ons plan om naar Pune te gaan, een stad zo’n 180 km van Mumbai, om daar Deepa en haar man en dochtertje te bezoeken. We zouden met een taxi of privéauto gaan. We wilden het regelen via het hotel, maar daar keken ze ons verbaasd aan. “Nee, er rijdt morgen geen taxi of auto in verband met de dood van de politicus en het feit dat morgen zijn crematie is.” “Travelling by car is dangerous, everyone is on strike right now, they might harm the car when they see you.” Wat een gedoe. We konden eventueel met de trein, maar na een blik op internet bleken de treinkaartjes uitverkocht. Ik ben volhoudend, dus toch gevraagd of er dan niet één chauffeur was in heel Mumbai die ons naar Pune wilde rijden. Ze belden wat rond en kwamen na een uurtje met de hoofdprijs van 7000 roepies (105 euro), heen en terug met airconditioned car. Voor Indiase begrippen belachelijk duur, maar ze vonden dat bedrag het grote risico wel waard. We moesten dan wel al om 5.30 uur in de ochtend vertrekken, zo onopvallend mogelijk wegrijden en konden pas na 23 uur in de avond terugkomen. Ik twijfelde eerst nog, want ik wilde Deepa heel graag zien. Maar gelukkig is Des de verstandigste van ons twee en wist hij het idee uit mijn hoofd te praten. We wisten ook niet of het wel veilig zou zijn. Dus onze afspraak afgezegd, heel erg jammer. De dagen daarna zouden we namelijk geen mogelijkheid meer hebben om naar Pune te gaan.

Op zondag was het letterlijk uitgestorven op straat. In een miljoenenstad als Mumbai, onvoorstelbaar, maar je kon dansen midden op straat terwijl je er normaalgesproken een kwartier over doet om over te steken tussen de auto’s door. Alles was dicht: restaurants, café, winkels, noem maar op. Hoewel ons werd afgeraden de straat op te gaan, hebben we dat toch gedaan. De hele dag in je hotelkamer zitten is ook niks. Bovendien deden de entertaintmentzenders op televisie het niet meer (zwart beeld) en kon je alleen nog live de begrafenis van de politicus volgen. Ook internet lag er enkele uren plat. Dat alles vanwege de dood van deze man, dat kost zo’n stad miljoenen, onbegrijpelijk. We hebben stadsplattegrond gepakt en hebben zes kilometers gewandeld door de wijk Colaba en langs oude victoriaanse gebouwen. Weinig Indiërs op straat, wel veel westerse toeristen die net als wij ook niks snapten van de hele situatie. In Nederland is dit ondenkbaar. Die middag moesten we toch wat eten, dus besloten we naar het Taj hotel te gaan, een van de duurste en mooiste hotels van India. Maar, we hadden weinig te kiezen. Het lunchbuffet was lekker en overdadig, gelukkig hadden we de creditcard mee, want anders hadden we staan afwassen daar. Behoorlijk prijzig zeg maar, maar wel bijzonder om in onze slippers, natte shirtjes van het zweet en plakkerig haar van die zes kilometerlange wandeling tussen die chique geklede Indiërs te zitten en een broodje gerookte zalm (een delicatesse hier), gegrilde gamba’s, masala crème brulee en een Whisky brownie te eten. Heerlijk!

Op maandag kwam het normale leven weer rustig op gang, gelukkig maar, want vandaag had ik afgesproken met Shraddha en Pooja. In de ochtend zijn we eerst naar Crawford Market gegaan, een overdekte groenten-, fruit- en specerijenmarkt. Bij binnenkomst kwam er een mannetje naar ons toe, liet een pasje zien met daarop zijn foto, naam en dat hij een soort gids was van die markt. Hij bleef maar zeggen dat toeristen hier alleen mochten rondlopen met een gids want anders kans te verdwalen en ja dat kost natuurlijk geld. Wij twijfelden aan de eerlijkheid van die man en de echtheid van dat pasje. Maar uit het niets verschenen er ineens nog meer mannen, de een nog minder tanden dan de ander. Ja, we moesten echt met een gids. “Wat kost ons dat?” “Wat u maar wilt betalen”, hoorden we. Nee, we wilden het precieze bedrag weten. Uiteindelijk betaalden we 200 roepies (3,50) voor die man die ons vervolgens twee kraampjes liet zien, geld wilde vangen en ons aan ons lot overliet. Opgelicht dus. Erg vonden we het niet. Want blij dat we van hem af waren. Bovendien, niet verdwaald wel veel mooie foto’s kunnen maken.

In de middag afgesproken met Shraddha (vorig jaar ontmoet in Iqatpuri in het meditatiecentrum). Zij kwam ons ophalen bij het hotel met haar vriendin Ritu, ook journalist maar dan voor de televisie, voor de Indiase versie van RTL Boulevard zeg maar. Ze kwam aanrijden met haar ‘driver’, alle rijke Indiërs hebben hier hun eigen driver. Waar Des en ik naartoe wilden? Wij waren immers gast in India dus wij mochten zeggen wat wij wilden. Ik wilde wel naar een sari-shop, om een mooie salwaar kameeze (google of anders: tuniek of jurk met strakke broer eronder, typisch Indiaas) te kopen voor de verjaardag van mijn oma die in december 80 wordt. Wij met z’n vieren daarnaartoe, Des tussen drie kakelende vrouwen, hij vond het niet zo erg volgens mij.  Haha! Na veel gepas een mooie jurk gevonden en gekocht. Daarna een café ingedoken in Colaba waar veel westerse toeristen komen en heeft Des zijn eerste Heineken van de vakantie besteld.  In de avond afgesproken om te gaan eten met Pooja. Haar moeder vergezelde haar, dus met een groot gezelschap zaten we in een vegetarisch restaurant Shiv Shigar en lieten we ons adviseren over de curries en gerechten door de locals. Omdat Des en ik zo zaten te smullen van de vega-curries stond de moeder van Pooja erop dat wij de volgende ochtend kwamen ontbijten. Konden we natuurlijk niet afslaan.

Dinsdagochtend om 7.30 werden we opgehaald door Pooja en haar vader. Pooja komt uit een middenklasse gezin en woont in de wijk Colaba. Deze wijk is zo’n beetje te vergelijken met downtown Manhattan, qua prijzen en huren van huizen. Toen we bij het appartement van haar ouders aankwamen, werden we toch wat stil. Haar ouders wonen in een ruimte van nog geen zes bij twee meter, nog kleiner dan onze hotelkamer. En in die kamer bevindt zich een bed, keukentje, wasmachine, televisiehoek, douchehok. Maar toch voelde bij ons niet ongemakkelijk, eerder heel erg welkom. Haar moeder was druk in de keuken, ze maakte chai, chapatis, zoete rijst en nog veel meer voor ons. Superlief! Stiekem waren we blij dat we de vorige avond het eten hadden betaald in het restaurant. Pooja woont zelf in een ‘appartement’ een etage lager. Wat een lieve mensen en wat een verschil ook in klassen.

In de middag moest ik aan het werk. Ik had een groot interview met de CEO van Randstad India en de regiomanager van Randstad Mumbai voor een groot artikel in Flexmarkt over uitzenden in India. Ik was superzenuwachtig, normaal heb ik dat niet. Maar nu moest ik het interview in het Engels doen en mijn Engels is niet zo goed. Met Des de vorige avond de vragen doorgenomen, zijn Engels is namelijk stukken beter ook omdat hij veel met Engelsen werkt. We werden 12.30 uur opgehaald door een chauffeur van Randstad. Het was een uur rijden naar het Randstand kantoor. Ondertussen bouwden de zenuwen zich op. Tijdens het interview met de CEO was ik zenuwachtig: stotteren en ik kwam niet uit mijn woorden. Het tweede interview met de regiomanager (jonge man van 38) ging veel beter. Toen was ik veel meer op mijn gemak. Sowieso een bijzondere ervaring om bij Randstad India binnen te kijken en dezelfde blauwe dresscode tegen te komen als in Nederland. Eigenlijk zou ik ook de foto’s maken, ook meteen voor mijn foto-portfolio maar toch maar aan Des gevraagd dit te doen. Dus hij ontpopte zich die dag tot fotograaf, haha. Hij vond het erg leuk om te doen en hielp mij als ik niet op het juiste Engelse woord kon komen. De foto’s zijn goed gelukt trouwens. Volgens Des had ik het goed gedaan, goede vragen gesteld, mijn notitieboek was volgeschreven en ik bleef professioneel. Dus hij vond dat we het moesten vieren met een drankje. Daarna zijn we dus gaan eten bij Gaylords, na een lange en intensieve dag. Wat was ik bekaf die dag. Het artikel is volgend jaar te lezen in Flexmarkt! Ik houd jullie op de hoogte. Langzaam komt ons verblijf in Mumbai tot een eind. Morgen vliegen we namelijk naar Goa. Daar gaan we vooral chillen, relaxen en veel cocktails drinken! Jullie horen weer van ons, maar dan vanuit Goa!

Liefs,

As en Des